Yönetmelik her sene tamamen değişmez ama neredeyse her sezon ufak da olsa bir değişiklik olmuştur. Son dönem göz önüne alındığında 2009 sezonu öncesi neredeyse beyaz bir sayfa açılmıştı diyebiliriz.
Araçların temellerinin de çok önemli olduğunu biliyoruz. Çünkü o doğan araçla kış testlerine başlanıyor; ilk yarış ve sezon hazırlıkları yapılıyor. Hatta sezon içi gelişimi de bu temel üzerinden planlanıyor. Hal böyle iken sezon başlamadan önce yapılan bu hazırlıklar, sene içinde bir kural değişikliği ile neden etkileniyor? Onca emek neden bir anda yok sayılmaya çalışılıyor?
Bu sene pilotlar gaza basmadığında da salınan egzoz gazının difüzörlere ulaştırılarak yere basma kuvveti oluşturulduğu sistem mercek altında. Motor haritalarında değişiklik yapılıp sistemden kazanımın %10’a çekilmesi planlanıyor ve Britanya GP itibari ile de bunun kurallara yansıyacağı bekleniyor. Bunun ötesinde egzoz beslemeli difüzörler, gelecek seneden itibaren tamamen yasaklanacak gibi görünüyor. Şimdi soruyorum, sezon ortasında nedir bu kural değişikliği? Sadece bu egzoz konusu için değil, genel olarak sezon ortasında neden müdahale oluyor?
Maliyetlerin düşürülmesi için çaba harcanan bu dönemde takımlar, bir araç ortaya çıkarmak için tonlarca para harcıyor ve sen, FIA, “yok öyle olmaz” diyorsun; takımları, aynı yere basma kuvvetini sağlamak için yine para harcamaya sevk ediyorsun.
Sene içinde yapılan kural değişiklikleriyle ilk kez karşılaşmıyoruz. Tam olarak kural değişikliği sayılmasa da 2003’te Michelin lastikleri tartışma konusuydu. O dönemde lastiklerin diş genişliği 270 mm idi. FIA sezon başında lastikleri, yarış öncesinde ölçüp onaylıyordu. Ama Monza’daki İtalya GP öncesinde FIA, takımlara ve Michelin’e bir yazı gönderdi ve artık ölçümlerin yarış sonrasında yapılacağını bildirdi. Yarış esnasında genişleyerek tutunmayı arttırmak isteyen Michelin, o noktadan sonra kısa zaman içinde yeni hamurları yetiştirmek zorunda kalmıştı.
Daha yakın zamana gelirsek 2007. Ferrari, sezon öncesinde kurallardaki bütün testleri karşılayacak bir araç üretti. Esnek zemin dediğimiz düzenekle yarışta yüksek hızlarda performans elde etmeyi amaçladı. Araç testlerdeki ağırlıklarla yapılan ölçümleri tutturdu ama sonrasında bu ağırlıklar arttırıldı ve yeni kurallara uyum sağlanması istendi.
Buna benzer örnek Red Bull’un esnekliği ile ilgiliydi ve yine kurallar değiştirilerek testler sıkılaştırıldı.
Hep değişime örnek vermeyeceğiz tabi, değişmeyenlere de bakalım.
2009 senesi başında kış testlerinde bazı araçlarda çift katmanlı difüzörler görüldü. Bunların yasallığı incelendi ama ilk yarışa kadar netlik, bilindiği gibi böyle durumlarda kazandırılamıyor. Toplantılar yapıldı, tartışmalar büyüdü ve sonuçta yasal olduğuna karar verildi. O bir yorumlamaydı ve kurallar dâhilindeydi. Bana göre de doğru olan yapıldı.
Bir diğer konu ise F-kanal. FIA buna da onay verdi ama bu sistem kurallara gerçekten uygun muydu? Aerodinamik parçanın belli sınırları aşmaksızın hareket etmesi yasak ama buna pilotun kontrolü ile yapmak ne kadar doğru? Bu başka bir tartışma konusu ama diğer takımlar bu sistemi kopyalama yoluna gidebildi.
Sonuç olarak sene içinde kurallara müdahaleler oluyor. Şahsi fikrim; kuralların sene başında bir defa yazılması ve bundan sonra “güvenlik riski yaratması” haricinde hiçbir şekilde ellenmemesi yönünde.
Bir kuralda boşluk mu var? FIA olarak bunun olmamasını sağlamalıydın. Bu boşluğu bulan, faydasını görür ve olayın farkına varan diğerleri de ondan kopyalar. Kural açığını çözmenin şekli bana göre sene içindeki değişiklikler değildir. En iyi ihtimalle gelecek senenin kurallarında bir değişiklik yaparsın ve bu açığı giderirsin. Sezon önce aracın bazı bölümlerinin “mühürlenmesi” bu bağlamda yeniden düzenlenebilir bir kural bana göre.
Kurallar kapsamında başka konulara da değinmek üzere…
Gökhan KAMİL
Bir yanıt yazın