Sauber, Elektronik Fren Sistemi Üzerinde Yoğunlaşacak

yazar:

kategori:

Sauber takımı, Adrian Sutil’in şikayet ettiği elektronik fren sistemini iyileştirmeye odaklanacağını açıkladı.

Bu sene, enerji dönüşüm sisteminin gücünün artmasıyla birlikte “break by wire” diye bilinen elektronik fren sistemlerine izin verildi. Bu sistemde sürücüler fren sistemini elleriyle ya da bir pedalla kontrol etmek zorunda kalmıyorlar. Tüm sistem elektronik kontrol ünitesine bağlanabiliyor.

Bu sistem sayesinde arka frenler daha fazla hissediliyor ve daha istikrarlı performans elde ediliyor. Ancak sistemi optimize etmek daha güç oluyor.

Mekanik olarak takımlar çok iyi çalışan sistemlere sahiplerdi ancak elektronik ortamda sistemi haritalamak daha güç görünüyor.

Adrian Sutil’in bu sistem nedeniyle aracı sürüşün çok zor olduğundan şikayet etmesi sonucunda Sauber takımı sisteme öncelik verdi.

Sutil “Zorlamanız gerekiyor. Bazen iyi olurken bazen kötü oluyor ancak testler bunun için vardır.”

“Öğrenmemiz lazım, bu yüzden şu an da motorla birlikte elektronik fren sistemine odaklandık.” dedi.

Bu sistem nedeniyle dün spin atan Sutil, sürücülerin sürüş stillerinde değişiklik yapmak zorunda olduklarını söyledi.

Sutil “Şu anda sürüş stilimi biraz değiştirmem gerekiyor. Artık frene çok sert basamazsınız çünkü downforce artık daha az bu yüzden frenler üzerinde daha yumuşak olmalıyız.”

“Frenleri elimizle ayarladığımız sistemi özledim ancak bu konudaki sorunları aştığımızda daha az sorunlu olacak ve daha iyi kontrol edeceğiz.” dedi.


Yorumlar

“Sauber, Elektronik Fren Sistemi Üzerinde Yoğunlaşacak” için 2 yanıt

  1. Geçen bir arkadaşın yeni arka fren sistemi ile ilgili sorusuna denk gelmiştim. O zaman zaman yokluğundan yazamadım. Şimdi elimden geldiği kadar açıklayayım. Gerçi burası Sauber haberi olduğu için kimse açmayacak bile, ama sporu seven gerçek taraftarlar görecektir.

    Bahsedilen yenilik FIA’nın bu sezon araçların arka frenlerinde elektronik sistemlere izin vermesi. FIA bunu bir zorunluluktan dolayı kabul etti, bu yazıda onu basitçe açıklayacağım. Ön frenler halen tam mekanik olarak çalışıyor ve elektronik yardımlar yasak.

    Bisiklete binenleriniz illaki dinamo takıp kendi farını yakmıştır. Dinamonun lastiğe takılı olduğu zamanlar bisikleti yavaşlattığını bilirsiniz. Biraz daha dikkatli olanlar dinamo her şekilde takılı olmasına rağmen far açıkken bisikleti sürmenin daha zor olduğunu fark etmişlerdir. Dinamo takılı olduğu halde farı kapatırsanız bisikleti sürmek nispeten daha kolay olur.

    Bunun sebebi dinamodan elektrik çekildiğinde oluşan manyetik gücün dinamo rotorunun dönmesini yavaşlatması ve kilitlenmeye zorlamasıdır. Ampul yanarken bir elektrik çeker ve bu da dinamoyu, haliyle biniciyi zorlar. Elektrik bedava üretilmiyor. Ancak farı kapattığınızda akım akmayacağı için dinamoya engel olan manyetik güç ortadan kalkar ve sadece rotoru döndürmek için mekanik güç harcarsınız.

    Şimdi de F1’in KERS sisteminin nasıl enerji ürettiğine bakalım. Önce fren sisteminin nasıl çalıştığını hatırlamak gerekiyor. Araçlarda frenleme, fren balatalarının diskleri sıkıştırarak lastiği durdurmaya çalışmasıyla sağlanır. Burada aracın kinetik enerjisi sürtünme yoluyla ısıya dönüşür ve araç yavaşlar.
    FIA baktı ki bu enerji çöpe gidiyor, yol araçlarında da kullanılsın diye bir enerji geri dönüşüm sistemi yapalım dedi.

    Frenlemenin temellerini açıklamaya devam edelim. Araçların ön ve arka lastiklerinin ihtiyaç duyduğu frenleme miktarı çok farklıdır. Frenlemede araç öne yığılacağı için ön taraf yere daha iyi basar ve frenlemenin çoğunu ön lastikler karşılar. Arka lastikler ise sadece dengeleyici olarak ayarlanır. Ön frenler lastiği kilitlemeyecek en sert ayarda tutulurken arka kısım ise arkayı kilitleyip spin attırmayacak limitte tutulur. Arka lastik kilitlendiğinde araç spin atabilir, hangimiz el frenini çekerek yanlamadı? 🙂

    F1’e KERS kuralını getiren üstün zekâlı kural koyucular araçların görünüşleri ve tasarımları fazla bozulmasın diye aslında ön lastiklerden enerji depolaması gereken dinamoları (KERS jeneratörü, MGU-K) gittiler arka tekerlere bağladılar. Zaten daha az frenleme ihtiyacı olan lastikler bir de pili şarj etmek için kullanılmaya başlandı. Le Mans’ın hibrid araçları gücünün çoğunu ön lastiklerden elde ederler.

    F1 KERS’i şöyle çalışıyor; Aynı bisiklet gibi, bisiklette dinamonun far yanıkken sürüşü daha fazla zorladığını biliyoruz ya, bunu frenleme için kullandığınızı düşünün. Fren yapmanız gerektiğinde farı açın ve nispeten daha az arka frene dokunun. Bunu ayarlamak basit olacaktır, çünkü ampul hep aynı elektriği çekeceği için dinamonun yükü tahmin edilebilir olacaktır.

    Peki dinamonuz ampulü yakmak yerine bir pili şarj ediyorsa? İşte o zaman işler karışır. Pil boş olduğu zaman dinamo yüke binerek pili şarj etmeye başlayacaktır, pil dolduğunda ise elektrik çekilemeyeceğinden dolayı dinamo boşa çıkacaktır ve arka frene daha fazla basmak gerekecektir.

    F1’in KERS dinamosu arka tekere bağlıdır ve pilin şarj durumuna göre gereken arka fren basıncı değişir. Bu geçen senelerde de bir sorundu, ancak KERS’in gücünün düşük olması ve tur boyunca çok az kullanılması sebebiyle pilin boyutu ve dinamo küçüktü. Ancak bu sezon KERS tam iki katı gücünde (160 beygir) ve pil de çok büyüdü. Böyle olunca pilin şarj durumuna göre dinamonun fren etkisi çok değişkenlik göstermeye başladı ve bu frenlemede pilotun tahmin edemeyeceği bir şey. Haliyle çok zorlayıcı bir durum.

    FIA bunu engellemek için mecbur kalarak arka frenlerde elektronik yardım kullanılmasına izin verdi. Bu sistemle aracın arka fren basıncı hidrolik bir sistemle otomatik olarak ayarlanabilecek ve pilotun uğraşmasına gerek kalmayacak.

    KERS pili boşken dinamo yüke bineceği için daha az fren basıncı yeterli olurken, sistem pil dolduğunda pilotun fren pedalına basmasıyla uyumlu olarak arka fren basıncını yüksek tutacak.

    Bu sistem takımların yazılımla ayarlaması gereken ve sürüş dinamiğini ciddi etkileyen yeni bir şey. Takımlar bunu oturtmak zorundalar, yoksa frende abuk şekilde spin atan ya da duramayan araçlar görürüz. İlk testlerde Sutil’in spini bundan kaynaklanmıştı, Vettel de dün bu sebeple spin atmış olmalı.

    Motorlarla birlikte bu sistem de takımlar için yeni bir mücadele ve pek dikkat çekmese de gerçekten önemli bir bölüm ve takımlar bunu sorunsuz çalıştırmak zorundalar. Yeni sezon çooook enteresan olacak.

    Umarım anlatabilmişimdir.

    1. Son derece güzel, örneklemli ve açıklayıcı bir bilgi olmuş, teşekkürler.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir