Formula 1 ve Hile – 1. Bölüm

yazar:

kategori: ,

Formula 1 tarihinde gerçekleşen oldukça garip bir olayı görmek ister misiniz? İşte size 1999 Avrupa GP startı:

https://www.youtube.com/watch?v=EgxbuM9W0l8

Kırmızı ışıkların hiç sönmemesine rağmen pek çok pilot start alıyor. Hem de aynı anda! Ne kadar da garip, değil mi?

Videoyu ilk izlediğinizde poldeki pilotun erken start aldığını ve hemen arkasındakilerin de ona reaksiyon gösterdiğini düşünebilirsiniz. Bir de videoyu 0.25 hızda yeniden oynatmayı deneyin. Göreceksiniz ki Ralf  hariç bütün araçlar aynı saliselik zaman dilimi içerisinde yanlış start alıyor.

Bir pilotun erken start alması oldukça nadiren görülen bir olay. Peki birden fazla pilotun bunu yapması? Hem de tam aynı anda? Bu nasıl iştir arkadaş? Biri bana açıklasın.

Hiç merak etmeyin, derhal anlatıyorum.

Bunun için öncelikle FIA’nın erken kalkış kontrol sisteminin çalışma şeklini anlatmam gerekiyor. Grid pozisyonlarında asfaltın altında araçların erken start alıp almadığını görmek için yerleştirilmiş cihazlar var. Bunlar tipik bir radar gibi çalışıyor, çok daha dar bir kapsama alanı içerisinde. Grid pozisyonuna dalga gönderiyorlar ve o dalganın araçtan geri yansıma süresi üzerinden bulunduğu noktayı saptıyorlar. Yarış direktörü yarışı başlat tuşuna bastığı anda kırmızı ışıklar sönüyor ve bu sistem kapatılıyor. Böylelikle ışıklar söndükten sonra hareket eden araçlar bu sisteme yakalanmamış oluyor.

 Bazı takımlar araca bununla ilgili özel bir yazılım yüklediler. Bu yazılım FIA’nın erken kalkış kontrol sisteminin kapanmasına reaksiyon gösterip aracı hareket ettiriyordu, sürücünün hiçbir katkısı olmaksızın. Her seferinde mükemmel kalkış garanti.

Böyle bir sistemin illegal olduğunu belirtmeme gerek yoktur herhalde.

1999 Avrupa GP’sinde ısınma turunun ardından Marc Gene aracını yanlış pozisyona yerleştirmişti. Bu yüzden yarış direktörü startın iptal edilmesine karar verdi ve ışıkları söndürmeksizin jumpstart kontrol sistemini kapattı. Buna reaksiyon gösteren birden fazla araç aynı anda kalkış yaptılar.

Yarışta hatalı kalkış yapan pilotların hiçbirisine herhangi bir ceza verilmedi.

Bu olaydan yalnızca 2 yarış sonra şampiyonanın kaderinin kalkışta Hakkinen’in Schumacher’i geçmesi tarafından belirlendiğini de belirtmek lazım. Kim bilir, bu hileli yazılım var olmasa idi belki de farklı bir şampiyon olacaktı.

Bu yazılımın varlığını ancak Kees van der Grint’in birkaç hafta önce RTL’ye yaptığı röportaj ile öğrendik. Hangi takımların sistemi ne kadar sömürdüğü hakkında net bir bilgimiz yok. Bu yıllarca süregelen bir şey bile olabilir.

Formula 1’de hile dendiği zaman aklımıza ilk 2007 olayları ve meşhur Singapur kazası gelir. Buradaki olay gibi bazı şeylerden ise ancak aradan çok uzun yıllar geçtikten sonra haberdar oluyoruz. Belki bu sene Singapur’da Mercedes’in yaşadığı ani performans kaybı gibi şu an için açıklayamadığımız olayların altından da başka şeyler çıkacak.

Bana kalırsa gördüklerimiz sadece buzdağının görünen kısmı. Uygulanan pek çok hileyi ve şikeyi asla öğrenemeyeceğiz.

Beğenilmesi halinde yazılarımın devamı gelecek. Bilinmeyen daha çok şeyi anlatacağım.


Yorumlar

“Formula 1 ve Hile – 1. Bölüm” için 57 yanıt

  1. Hakkinen’in şampiyonluğuna gölge düşürülmeye çalışılması dışında güzel bir yazı. Açıkçası, şunu en başta söylemeliyim ki ben de anlaşılacağı üzere bir McLaren taraftarıyım. Benim de yazacaklarım sizlere tarafsız gelmeyebilir.

    Formula 1’de gizli kapaklı olayların döndüğü hepinizin bildiği üzere bir sır değil ama bunca büyük paraların döndüğü bir sporun prestij unsuru göz önüne alındığında bunların çok az bir kısmı ortaya çıkabiliyor. Ortaya çıkan olayların bile kolaylıkla üzeri örtülebiliniyor.

    Buradaki olayda kastedilen yasal olmayan sistem, Traction Control (TC) yani çekiş kontrolü ise yorumlarda verilen bir GPUpdate linki var. Oradaki açıklamada (aradaki bazı anlatım ifadelerini çıkardım):

    “I am not going to name the team, but they were prepared to do something which was quite clearly outside the rules. We became aware of it over the winter, but we do not have 100% proof at the moment. When we do have enough evidence we will have a ‘word’ with them. But I do not believe it materially affected the course of the championship.”

    yazıyor. Yani temel olarak çevirirsek:

    “Bu kural dışı olayı kış biterken fark ettik ve %100 emin olana bunu kullanan takımı açıklamayacağız ama şampiyonayı etkileyen bir durum söz konusu değil.”

    gibi bir açıklama ortaya çıkıyor. Ek olarak, bu açıklama sonrasında Murray Walker ile yaptığı röportajda (San Marino GP’si öncesi) biraz daha bilgi veriyor:

    MW: Their have been suspections in the last 2/3 years of teams using TC devices, why has it taken the FIA so long to get on top of this?

    MM: We are always stopping teams & we are generally on top of it, but we don’t always tell the other teams whom made the complaint for ‘breach of confidentially’ reasons. The reason we have taken these dramatic steps (reffering to the technical changes implemented between San Marino & Sliverstone 2000, aimed to cut out potential TC devices). is because evidence emerged last year that somebody did something that we didn’t spot. Something quite serious.

    MW: Major team or Minor team?

    MM: Middle ranking.

    Bu röportajın tamamını çevirmeyeceğim. Sadece Mosley’in son 3 cümlesine baksak yeterli.

    Geçen yıl orta sıralardaki bir takım çekiş kontrolü kullandı ve biz bunu yakalayamadık.

    Yani bunu kullanan bir orta sıra takımı ve şampiyonaya etki edecek bir düzeyde başarısı yok.

    1999 sezonu içerisinde büyük takımlar arasında da bazı başvurular yapılıyor ama yapılan kontrollerde kural dışı bir sistem bulunamıyor. Zaten McLaren’da böyle bir sistemin bulunması durumunda bunun nasıl cezalandırılacağını Ron Dennis ile Max Mosley arasındaki sevgi(!) ilişkisini bilenler bilir.

    Tekrardan bu orta sıra F1 takımına dönersek Formula 1 fan forumlarında bir sürü varsayımlar yapılmış. Jordan ve Stewart isimleri çok ön plana çıkmış durumda ama Sauber, Benetton hatta BAR’ın bile adı geçiyor.

    Son olarak, 1999 F1 Sezonu’nu (M. Schumacher’in ayağını kırması dışında) en çok etkileyebilme ihtimali olmuş olaya gelirsek bana göre Malezya GP’sidir. Ferrari, Irvine ve Schumacher ile yarışı duble yaparak bitirmiş ama daha sonra yapılan kontrollerde araçlardaki Bargeboard’ların(bu kelimeyi tam anlamıyla karşılayan bir Türkçe kelime yok. Ön süspansiyon ve sidepod arasında bulunan aerodinamik bir parça) kural dışı olduğu ve takım ve sürücülerin yarıştan diskalifiye edildikleri açıklanmıştı. Bu sonuca göre Japonya GP’si öncesi Mika Hakkinen ve McLaren şampiyonluklarını ilan ediyorlardı ve Stewart takımı Dünya dördüncülüğü ihtimalini arttırıyordu. Yarış sonrası açıklama yapan Ros Brawn takımın hata yaptığını itiraf ediyor ama yapılan temyiz davası sonucunda yarış komiserlerinin hatalı(?) ölçüm yaptığı söylenerek Ferrari ve sürücülerin puanları geri veriliyordu. Mika Hakkinen şampiyonluğuna, Stewart takımı Dünya dördüncülüğüne bir yarış gecikmeli olsa da kavuşuyor ama olan McLaren’in şampiyonluğuna oluyordu.

  2. Hakkinen’in şampiyonluğuna gölge düşürülmeye çalışılması dışında güzel bir yazı. Açıkçası, şunu en başta söylemeliyim ki ben de anlaşılacağı üzere bir McLaren taraftarıyım. Benim de yazacaklarım sizlere tarafsız gelmeyebilir.

    Formula 1’de gizli kapaklı olayların döndüğü hepinizin bildiği üzere bir sır değil ama bunca büyük paraların döndüğü bir sporun prestij unsuru göz önüne alındığında bunların çok az bir kısmı ortaya çıkabiliyor. Ortaya çıkan olayların bile kolaylıkla üzeri örtülebiliniyor.

    Buradaki olayda kastedilen yasal olmayan sistem, Traction Control (TC) yani çekiş kontrolü ise yorumlarda verilen bir GPUpdate linki var. Oradaki açıklamada (aradaki bazı anlatım ifadelerini çıkardım):

    “I am not going to name the team, but they were prepared to do something which was quite clearly outside the rules. We became aware of it over the winter, but we do not have 100% proof at the moment. When we do have enough evidence we will have a ‘word’ with them. But I do not believe it materially affected the course of the championship.”

    yazıyor. Yani temel olarak çevirirsek:

    “Bu kural dışı olayı kış biterken fark ettik ve %100 emin olana bunu kullanan takımı açıklamayacağız ama şampiyonayı etkileyen bir durum söz konusu değil.”

    gibi bir açıklama ortaya çıkıyor. Ek olarak, bu açıklama sonrasında Murray Walker ile yaptığı röportajda (San Marino GP’si öncesi) biraz daha bilgi veriyor:

    MW: Their have been suspections in the last 2/3 years of teams using TC devices, why has it taken the FIA so long to get on top of this?

    MM: We are always stopping teams & we are generally on top of it, but we don’t always tell the other teams whom made the complaint for ‘breach of confidentially’ reasons. The reason we have taken these dramatic steps (reffering to the technical changes implemented between San Marino & Sliverstone 2000, aimed to cut out potential TC devices). is because evidence emerged last year that somebody did something that we didn’t spot. Something quite serious.

    MW: Major team or Minor team?

    MM: Middle ranking.

    Bu röportajın tamamını çevirmeyeceğim. Sadece Mosley’in son 3 cümlesine baksak yeterli.

    Geçen yıl orta sıralardaki bir takım çekiş kontrolü kullandı ve biz bunu yakalayamadık.

    Yani bunu kullanan bir orta sıra takımı ve şampiyonaya etki edecek bir düzeyde başarısı yok.

    1999 sezonu içerisinde büyük takımlar arasında da bazı başvurular yapılıyor ama yapılan kontrollerde kural dışı bir sistem bulunamıyor. Zaten McLaren’da böyle bir sistemin bulunması durumunda bunun nasıl cezalandırılacağını Ron Dennis ile Max Mosley arasındaki sevgi(!) ilişkisini bilenler bilir.

    Tekrardan bu orta sıra F1 takımına dönersek Formula 1 fan forumlarında bir sürü varsayımlar yapılmış. Jordan ve Stewart isimleri çok ön plana çıkmış durumda ama Sauber, Benetton hatta BAR’ın bile adı geçiyor.

    Son olarak, 1999 F1 Sezonu’nu (M. Schumacher’in ayağını kırması dışında) en çok etkileyebilme ihtimali olmuş olaya gelirsek bana göre Malezya GP’sidir. Ferrari, Irvine ve Schumacher ile yarışı duble yaparak bitirmiş ama daha sonra yapılan kontrollerde araçlardaki Bargeboard’ların(bu kelimeyi tam anlamıyla karşılayan bir Türkçe kelime yok. Ön süspansiyon ve sidepod arasında bulunan aerodinamik bir parça) kural dışı olduğu ve takım ve sürücülerin yarıştan diskalifiye edildikleri açıklanmıştı. Bu sonuca göre Japonya GP’si öncesi Mika Hakkinen ve McLaren şampiyonluklarını ilan ediyorlardı ve Stewart takımı Dünya dördüncülüğü ihtimalini arttırıyordu. Yarış sonrası açıklama yapan Ros Brawn takımın hata yaptığını itiraf ediyor ama yapılan temyiz davası sonucunda yarış komiserlerinin hatalı(?) ölçüm yaptığı söylenerek Ferrari ve sürücülerin puanları geri veriliyordu. Mika Hakkinen şampiyonluğuna, Stewart takımı Dünya dördüncülüğüne bir yarış gecikmeli olsa da kavuşuyor ama olan McLaren’in şampiyonluğuna oluyordu.

  3. bunun neresi hile araç erken kalkmıyorki erken kalkıpta normal kalkıyormüş gibi gösterılırse HILE olur

  4. yazının devam bölümlerinde çok daha ilginç konulara değineceğine eminim.mc arkadaş
    (ki kendisini çok takdir ederim.yazdıklarını objektif ve bilgili yazıyor;şu sitedeki yazanların %90 ı onun eline su dökemez bende dahil olabilirim buna : )

    can alıcı bir konuya değinmiş devam yazılarında üyelerce çok hararetli tartışmalar çıkabilir.
    tebrik ederim mc.konu seçimi çok yerinde olmuş.klavye yazan ellerine sağlık

    1. Beğendiğin için çok teşekkürler.

      Bir takım veya takımların hile yaptığını belirtmek, bunu doğrulayan ne kadar kanıt gösterirsem göstereyim, taraftarları tarafından dediklerimin reddedilmesine ve hatta kişisel saldırıya maruz kalmama neden olabiliyor. Bu fanatikliğin bir sonucu. Yapabileceğim pek bir şey yok. İleride yazacağım her şey ciddi tartışmalara neden olacaktır.

  5. Kalkış kontrolü halen var startta da var pit yolunda da var. Bunu dolaylı olarak gaz fren kontrolü açık sonucu göstermeyerek yapıyorlar. Hepsi de birbirinin herşeyini gerçekte biliyor.
    İnsanlar vakti zamanında ki Redbull’un ivmelenme izlerine çok taktı ama asıl açıkça fark edilmeyen birçok noktada assistant var.
    Tüm sürüş yardımcıları motorsporlarında yasaktır, olmalı ama artık heryerde var. Mevcut software tabanı ve ecu lar artık bunları getiriyor. Getirdiği için de kullanılıyor.
    Tüm takımların ve tedarikçilerin arkasında bir de aşmış software developer’lar, backplane-door cular var artık ama FIA ‘da yok.
    Bugün bu işi bu elektromekanik tabanda ki şeylerde kontrol dahilinde tutmaları da mümkün değil.

    Bu yeni torku aşmış! motorlar gelirken birçok şey, sürüş-yürüyüş handikapı konuşulduğunu duydunuz ama hiçbirisi gerçekleşmedi. Hacking bilmeyen adamlar bile bu durumun normal görünmediğini anlayabilir.

    Bu ers üniteleriyle bu işi makinenin basitine, pilotun eline bıraksanız birçok yürütemedikleri zaman görürdük. Pilotların bunla baş etmesi mümkün değil. İşi artık hava jetleri boyutuna götürdüler.

    Ben yıllardır lafı olunca söylerim tek taraflı kablosuz veri transferi işi gerçekte mafiş olmalı… Bu mutlaka çift taraflı çalışıyor. Hackerlar bilir ki bu tek yönlü denilen ünitenin iki taraflı kontrolü mümkün.

    FIA bu tip hiçbirşeyi takip edemez. Kulaktan, ihbarla duysa da birşey yapmaz, yapamaz ancak politik, stratejik kavgaların sonucunda biz o gördüklerimizi görürüz. FIA’nın zaten kendisi illegal, ticari için illegaliteye başvuran bir yapı. Bunu F1’de çok açık görmeseniz de diğer motorsporlarında görürsünüz. Gerekli gördüklerinde kurallara uymayan şeyleri sümen altı ederler.

    İşin zorluğuna dair de örnek Schumacher’in 2006 Monaco’su malum cezalandırıldı kendisi sihhati dahilinde ki tüm zamanında kasti olmadığını söyledi. FIA bunu singapur 2008’i software üzerinde ispatlayabildiği gibi hiçbirşekilde ispatlayamadı. Yani yakaladığı, ispatladığı için değil stresi almak için verdi. Savunma bahsiyle söylemedik çünkü işin diğer boyutu da insanlar halen de Schumacher’in öyle bir hata yapacağına inanmıyor, mantık almıyor.. yani var birşey…
    Peki geçen sene monaco? yani piyasanın, insanların stresini almanın gerekip gerekmemesinde biraz da iş.

    Takımlar birbirlerinin herşeyini biliyorlar dedik bu itiraf, söylenticiler dışında aynı otomobilcilerin, teknolojicilerin birbirlerinin ürünlerini alıp revengineering etmesi gibi. Geçmişte ek bir mesaisi de bu olan yada birkaç olan personel sayısı bugün onlarca ekiplere dönmüş durumda. Burada açık saha fotoğrafçıları kullanan bile var. Birileri habire kendi simülasyonları dışında başkalarının sim. larını yapıp duruyor.
    Bir çok söylentinin gridde kenardan birilerinin söylemesi sonrası çok sonra gerçeğe döndüğüne alışmışsınızdır. Velhasıl herşeyi yeri, zamanında girip çıkanlar da söyleyemezler. Takımlar arasında gerçekten bir savaş yok. Bu birbirlerinin hilebazlığına göz yumma bunu gösterir. Sadece muadil durum handikapı, alternatifsizlik durumunda ve geniş psikolojiyi arkalarına aldıklarına şikayete başvururlar.
    Biri başkasının uyguladığı hileyi kendi de uyguluyorken neden söylesin. Burada bir de politik strateji de kâr zarara bakma durumu var.
    Bunları da sadece takım mensupları değil gazeteciler, hayatını gridin içeriğine adamış vs kişiler de bu işleri biliyor. Onların kulağına giden muhabbetleri, içkili sohbetlerde ki itirafları biliyor ve söylediklerini görüyor olsaydık işler içinden çıkılmaz hal alırdı. Özel gayretlerle birileriyle samimi oluruz, teknik meraklar üzerine konuşuruz derken smile’lar arasında çok ilginç şeyler duyarsınız. Bunları söyleyemezsiniz kimseye unutulmaz çünkü bu tip şeyler. İnsanlar kulaktan kulağa oynar. Karşıda ki o kişi muhabbetinin piyasa edildiğini fark eder, duyar, okursa en yalın haliyle o irtibatınızı kaybedersiniz.
    Bu yüzdendir ki yorumcuların, gazetecilerin türkiye futbolun da dönen dolapları, hediyeleşmeler, göz yummaları bilip saklaması gibi gazeteciler, teknik iyi içerikli blogların, sitelerin moderatörleri de herşeyi söyleyip, yazmaz. 🙂
    Bu olayları biliyorsunuz zaten de böyle bakın o yüzden yakalanmış şeylerin teknik ayrıntıları da çok çok önemli değil bana göre.

    Velhasıl diyeceğim son! odur ki bu yine çirkinlikler dönen atletizm, tenis değil paranın, ağır sanayinin konuştuğu motorsporları. Bunun içerisinde ki markalara, sembollere, şahıslara taraftar olur, bunlara bir nevi yancı olursanız günü gelince akli çakılmalarınız o derece büyük olur. Sorgular durursunuz.
    Sevecek, fazlaca ilgi duyacaksanız sadece makinelere, teknolojilerine ilgi duyun bence geri kalanı bom boş…
    Biz seviyorsak mücadele, savaş var diye sevmiyoruz yok çünkü o zamanlar da temiz değildi belki ama hiçbirşey 70-80 lerde ki gibi değil o yüzden gereksiz sembollerin müptelası olmaya lüzum yok.. Bu rahat ettirir, kafa açar, akıl bulandırmaz.

  6. İlginç ve ilgimi çeken bir konuya değinmişsin eline sağlık. Devamını bekliyoruz

  7. Nazmi Duman avatarı

    2007 hamiltonun son iki yarşta 17 puanlık farka rağmen şampiyon olamamasının altında gizli bişey var mı acaba? Brezilyada vites kutusu sorunu ile son sıraya düşme, sonra sorunun giderilmesi filan bana biraz şüpheli gelmiştir hep. Sanki gizli bir uzlaşma gereyi pilotlar şampiyonluğundan feragat edilmesi gibi bişey mi var ortada bilemiyorum.

    1. mareşalsaidertuğrul avatarı
      mareşalsaidertuğrul

      2007 Yılında Mclaren kasıtlı olarak pilotlar şampiyonluğunu verdi bana göre

    2. GP2 ENGİNE avatarı

      casusluk skandalından dolayı mclaren şampiyonluğu ferrariye verdi hediye etti diyelim. yoksa hamilton çok rahat şampiyondu.ferrarinin başkanı, şampiyon kopya ferrari ya da gerçek ferrari olacak gibi demeci vardı.

    3. Olaylara standart türk mantığı ile her taşın altında bir çapanoğlu bunlar hep yabancıların oyunları içimizdeki irlandılar gizli yahudiler efendim şike şu bu mantığı ile F1 e bakmamak lazım diye düşünüyorum …

    4. Şampiyonluğu kendi pilotlarının birinden alıp diğerine vermek hadi neyse de, kendi takımlarından alıp başka bir takıma verdiklerine ihtimal vermiyorum. Aslında Hamilton’dan alıp Alonso’ya vereceklerini de düşünmüyorum. Nihayetinde McLaren yönetimi ile ters düşen ve şike skandalında takım alehine delil sağlayan ve sonrasında takımdan gönderilen kişi Alonso idi.

      1. Mclaren ihraç tehdidi altında idi.mecburen verdiler.Ron sonra intikamı aldı sapıktan.

        1. Şike cezasının nihai kararı açıklandıktan sonra yapılmamış mıydı yarış? McLaren dinlemeyip şampiyonayı kazansa idi ne yapabilirdi ki FIA?

          1. Ne mi yapabilirdi?Yeni kanıtlar bulurlardı.Birisi itiraz eder temyize giderlerdi.Aşağı yukarı aynı suçtan Reno hiç bir ceza almadı mesela.
            https://en.wikipedia.org/wiki/2007_Formula_One_espionage_controversy

  8. Yalnız şimdi dikkat ettim bütün araçlar falan kalmıyor..sadece 5-6 araç kalkıyor..
    geride bi çok araç durmakta..

    1. Elbette öyle. Bütün grid hile yapmıyor tabi ki.

      En son son ne zaman bir aracın erken kalkış yaptığını gördün?
      Veya 2 aracın erken kalkış yaptığı bir yarış söyleyebilir misin?
      5-6 araç mı? Hem de aynı milisaniyede hareket ediyorlar. Yok artık daha neler.

      5-6 diyip geçmemek lazım. Gerçek dışı derecede yüksek bir sayı bu.

  9. Bu yarışı hatırlıyorum kalkış da hatırıma geldi ama o zamanlar spikerin falan ne tepki verdiğini hatırlamayadım..

    murry walker herhalde ohhh auuchh my goddess demiştir..

  10. Harika bir konu. Eline sağlık, seri halinde gerisini de bekleriz.

    1. Teşekkürler. Beğendiğine sevindim.

  11. [FORJUSTICE]^Engine's passion #ForzaFERRARİ avatarı
    [FORJUSTICE]^Engine’s passion #ForzaFERRARİ

    First class sharing 🙂

  12. Güzel ve bilgilendirici bir yazı ellerinize sağlık.Devamını bekleriz.

  13. 1994 Benetton patinaj kontrolunu ve yasak oldugu donemde bu kontrolun denetlenemedigi icin serbest birakilmasini da yazar misin?Hani Suminin arka.frenleri kipkirmizi.resimleri cikmisti.

    1. Üzerine yazmayı düşündüğüm konular arasında. Önerin için teşekkürler.

  14. çok beğenildi lütfen devamı gelsin, emeği geçen Mc arkadaşa teşekkürler…

  15. GP2 ENGİNE avatarı

    98 spa 2007 casusluk skandalı,2008 singapur bunları da ekleyebilirsin

    1. Öneri için teşekkürler ama ben önceliği daha ziyade bilinmeyen konulara vermek istiyorum.

    2. Nazmi Duman avatarı

      2007 casusluk skandalı diye bilinen olay hakkında zaten yazıldı.
      http://www.trf1.net/sizin-koseniz/33479-2007-formula-1-sezonunda-neler-ya%C5%9Fand%C4%B1.html
      Benim anladığım mclaren kurumsal olarak masum ama takım içinden birkaç kişi, herkesin kendi düşüncesi kendine tabii.

  16. burak karaküdük avatarı
    burak karaküdük

    İlginç bir yazı ve olay. O kadar çok yarış izledim ki artık bunu hatırlayamıyorum. Nelerle uğramış adamlar ya hayran olmamak elde değil. Asfaltın altına sensör ve onu engellemek için yazılım.

    1. Evet, gayet akıllıca tasarlanmış. Hatta öğrenince hayranlık duyduğumu da belirtmeliyim.

      Günümüzde yarış başlatıldığında bu sensörler kapatılmıyor. Hâlâ ölçüm yapmayı sürdürüyorlar. Bu sayede hangi sürücünün ne kadar hızlı reaksiyon gösterdiğini ölçebiliyoruz.

      Mesela geçen sene Hamilton’un insanüstü hızda start aldığı görülünce Charlie Whiting konuyla ilgili açıklama yapmıştı:
      http://www.trf1.net/formula1_haberler/72495-whiting-suruculer-startta-kumar-oynayabilirler.html

      1. burak karaküdük avatarı
        burak karaküdük

        Biz de halen pilot dövüştürelim horoz dövüşü gibi 🙂

  17. raikkonen1088 avatarı
    raikkonen1088

    Adeta bir fanatik tarafından yazılmış kötü ama ilginç bir yazı. Emeğin için teşekkürler. Bir sonrakini bekleriz fakat biraz daha az yorum katmanı tercih ederim.

    1. Bu yazıyı tartışma konusu olacağını ve bazı insanlar tarafından reddedileceğini öngörerek kaleme aldım zaten. Herkes benimle aynı şekilde düşünmeyebilir, bana katılmayabilir. Gayet normal ve hatta gerekli bir şey.

  18. tebrikler güzel iş

    1. Teşekkür ederim.

  19. Enriqopalazio avatarı
    Enriqopalazio

    yazın çok itham edici ve sağlam bir dayanağı yok. Cümleleştirmemişsin ama basbaya mclaren’e hile yaptı ve o sene şampiyonluğu bu şekilde kazandı demeye getirmişsin. yakın tarihte de bazı takımlar red bull ile ilgili FIA’ya bir takım şikayetlerde bulundular. hatta FIA bu şikayetleri değerlendirip araştırma bile yaptı ve araçlarında kurallara aykırı hiçbir şey olmadığını söyledi. şimdi sen 99 senesinde geçen bir olay için, Kees van der Grint’in ne amaçla sarfettiği, Max Mosley’in bahsettiğin yazılımla ilgili olup olmadığı bile belli olmayan sözlerini referans alıp, olay gerçekten bu şekilde gelişmiş gibi bir sonuca varıyorsun. belki senin ima ettiğin gibi olmuştur, belki de olmamıştır. belki araçlar yazılımdan dolayı fırlamıştır, belki de 1 tanesi yanlışlıkla hareket edince diğerleri de ona refleks olarak bu tepkiyi vermiştir, bilemezsin. yalnız şunu biliyorum, eğer senin dediğin gibi bir şey olsaydı ferrari ortalığı ayağa kaldırır ve şampiyonluğu hakinen’e yar etmezdi.

    1. Olay McLaren meselesi değil. Söz konusu sistemi kullanan birden fazla takım var. Hangileri ne kadar süredir kullanıyor bilmiyoruz. 99 öncesi ve sonrası seneleri de içeriyor olabilir. Ferrari de kullanmış olabilir, başka takımlar da. Söz konusu röportajda Schumacher’in de adı geçiyordu.

      Ancak şu çok net ki buradaki hatalı startın başka hiçbir açıklaması yok. Yazıda da belirttiğim gibi, önceki aracın hareketine göre reaksiyon göstermek gibi bir durum söz konusu değil zira hepsi tam olarak aynı anda hareket ediyorlar. (Ralf biraz daha geç. O gerçekten reaksiyon olabilir.) İstersen videoyu frame frame incele. Hareket tam aynı anda. Bir insanın böylesine milisaniyelik hızda bir reaksiyon göstermesi biyolojik olarak imkansız. İstersen kendi üzerinde test edebilirsin. Videoyu başlat ve de tam Frenzen’in hareket ettiğini gördüğün anda durdurmaya çalış. Sen pause tuşuna basana kadar diğer araçlar çoktan yola çıkmış olacak.

      Ayrıca öndeki aracın hareketine reaksiyon göstermek söz konusu ise taa 16. sıradaki Alesi’nin nasıl gridin önünü görüp harekete geçtiğini açıklayabilmek lazım.

      Bunun dediğim gibi olduğunun %100 bir kanıtı yok elbette, aşağıda da değindiğim gibi. Öyle olsa F1 tarihinin en büyük skandalları arasında yer alır, herkes 2007 gibi bunu da konuşuyor olurdu. Ancak buradaki hatalı startın başka türlü açıklanabilir olmadığı da bir gerçek.

      1. Enriqopalazio avatarı
        Enriqopalazio

        Şimdi üşendim aramaya ama Red Bull’un esneyen kanatlarıyla ilgili de çok ikna edici fotolar paylaşılmıştı. FIA incelemesinde sonuç çıkmadı. böyle bir dünya spekülasyon dönüyor. Bir de mercedes’e de giydirmişsin o da olmamış bana göre. çok net konuşmamak lazım. hele de 16 sene önce olmuş bir mevzu için.

        1. Eğer ki amaç giydirmek olsa bahsi geçen herkes hakkında “giydirmesi” çok daha kolay olan konular var. Onlar üzerinden tartışma yapardım. Bu yazı sadece bilgilendirme amacı ile yazıldı.

          Red Bull ağırlık testi altında fazla esnemeyen ama rüzgar kuvveti altında adeta yere yapışan bir ön kanat geliştirmeyi başardı. Daha sonra başkalarınca taklit edildi. Ferrari versiyonu:
          https://www.youtube.com/watch?v=Ql0n1DsIGsE

          Ağırlık testinden geçtiği sürece esnemesi yasaldır. Üzerine tartışılcak fazla bir şey yok. Zaten sonra testte uygulanan ağırlığın arttırılması ve izin verilen esneme miktarının azaltılması ile imkansız hale geldi.

          1. Enriqopalazio avatarı
            Enriqopalazio

            f1 yönetmelikleri esnetilebiliyor. bazı takımlar aslında kurallara uyan ama dışarıdan uymuyormuş gibi görünen teknolojiler geliştirebiliyor, bazı takımlar geliştiremiyor (bkz. rbr ön kanat). geliştiremeyenler çamur atıyor. çift katmanlı difüzör, egzost beslemeli difüzör vs… bunlar da ilk etapta infiale yol açmıştı sonra taklit edebilen etti. belki bu da öyle bir şeydir. içini açıp bakmadan bir şey söylemek zor.

            Bir de amaç giydirmek değil demişsin ama ben şu kısmın farklı bir açıklamasını bulamadım:

            “….Bu olaydan yalnızca 2 yarış sonra şampiyonanın kaderinin kalkışta Hakkinen’in Schumacher’i geçmesi tarafından belirlendiğini de belirtmek lazım. Kim bilir, bu hileli yazılım var olmasa idi belki de farklı bir şampiyon olacaktı….”

            1. Çift katmanlı difüzör olayı dönemin kuralları altında difüzörün aşağısındaki boş bir bölgenin tanımlanmamış olmasından kaynaklanıyordu. Bazı takımlar bu boş bölgeye 2. bir difüzör yerleştirerek avantaj sağladılar.

              Başka bir örnek verecek olursak pilotların kontrolünde olan hareketli bir aerodinamik parça bulundurmak yasak. Ancak DRS kuralı buna bir istisna olarak F1’e getirildi. Mercedes de bu özel durumdan faydalanarak DRS aktivasyonu ile çalışan bir F-kanal sistemi tasarladı ve aerodinamiğe pilotun etkisi olmaması kuralını deldi.

              Bunların hepsi kural açıkları. Hiçbiri illegal değil.

              Aşağıda 1999 teknik direktifler yönetmeliğinden alıntıladığım üzere bu çok çok çok bariz bir şekilde kural ihlali. Pilotların startları kendileri yapmaları gerekiyor.

              Hem kuralları hem de sistemleri çok iyi bilmeyen birisinin aradaki farkı gözlemlemekte güçlük çekmesi gayet normal bir şey. Anlıyorum.

              Alıntıladığın kısma gelecek olursak, bu startı inceleyip kalkış sisteminin varlığını gözlemlemiş birisinin “acaba başka hangi yarışları etkilemiş olabilir” diye düşünmesi ve muhtemel etkilerini araştırması son derece normal değil mi sence? Sadece 2 yarış ötede, şampiyonanın sonucunu etkileyen bir start vardı. Haliyle bahsettim.

              Hakkinen şampiyonluğu tamamen hak etti. Kendisine hiçbir lafım yok. Schumacher’in kazası, geri dönüşünde Irvine şampiyon olsun diye kendini yırtması, ve McLaren’in dayanıklılık sorunları olmasa potaya bile giremeyecekti. Irvine çok zayıf bir pilot. Bir orta sıra takımı için bile. Hakkinen kadar layık değildi kesinlikle.

              1. Enriqopalazio avatarı
                Enriqopalazio

                peki şampiyon sen hem kuralları hem de sistemleri çok iyi bilen, yetkili bir abiye benziyorsun. :)) ve gerçekten de olayı dışarıdan bakıldığı haliyle çok net anlayabileceğine inanmış, bu haliyle hükmünü vermiş, buradan sonuçlara bile varmışsın. sana bir sorum olacak: pole’deki jordan fırlamasına rağmen, 7. cepteki jordan’da neden bir hareket olmuyor? aynı takımın iki aracı… aynı şekilde -hangi takım olduğunu tanıyamadım- 4. cepteki kırmızı beyaz araç fırlamasına rağmen onun takım arkadaşı hareket eden araçlar arasında neden yok?

              2. Enriqopalazio avatarı
                Enriqopalazio

                bak 1 soru daha. hepsi aynı anda hareket ediyor demişsin ama arka grupta 1-2 saniye sonra hareket eden bir araç daha var. bu aracın sisteminin de nasıl çalıştığını bize anlatabilir misin? belli ki diğerlerinden biraz daha farklı bir sistem. :p

              3. @serkan1978
                Aynı şeyi ben de düşündüm.

                94 Benetton’un illegal sistemlerinin de yalnızca Schumacher’in aracında kullanıldığı söyleniyor. Olmayacak bir şey değil.

                Burada pilotların da her yarışta kullandığını, kullanmayanların da hiçbir zaman kullanmadığını söylemek zor. Ben puan barajının dışarısında bir pilot olsaydım aracımda illegal bir sistem bulundurarak risk almak istemezdim şahsen.

              4. @serkan1978
                O arkadaki araç da herkesle aynı anda hareket ediyor. Çok geride olduğu için sen izlerken biraz daha geç fark etmiş olabilirsin. Tam ekran yap ve hareket anında o noktaya bak.

              5. Enriqopalazio avatarı
                Enriqopalazio

                valla formula 1’de sezon sonunda markalar klasmanını kaçıncı bitirdiğin gelir ve sponsorluklar anlamında önemli bir konu. ön grubu zorlayan bir takım olarak jordan’ın 7. sıradaki aracını startta şansa bırakacağını düşünmüyorum. o dönemde hatırladığım kadarıyla yalnızca ilk 8 puan alıyordu ve puanlar da şimdiki gibi hamuduyla dağıtılmıyordu. dikkat edersen de 7. cebin arkasındaki 9. cepte o sene şampiyonluğa oynayan bir ferrari var. elinde böyle bir sistem varsa eddie jordan’ın o riske girmeyelim diye bunu kenara koyacağını sanmıyorum.

  20. Benim bir arkadaşım bunu çok uzun yıllar önce bana anlatmıştı. Madem yeni yeni ortaya çıkıyor, o eleman nereden öğrendi bunu o zamanlar? 😀
    Yazı güzel olmuş bu arada devamını bekliyoruz. Eline sağlık…

    1. Senin arkadaşın tam olarak ne dediğini bilmiyorum ama Kees van der Grint’in röportajı ve sistemin nasıl çalıştığını anlatması yaklaşık 3 hafta önce gerçekleşti.

    2. yeni ortaya çıkmıyor teknik bilgiye sahip sıkı takipçilerin ağır şüphesiyle yıllar öncesinde tartıştıkları bir konu bu. İtirafı yeni gelmiş sadece.
      epey zaman önce bu tip şeylerle ilgili forumda konu derlemeye çalışan oldu ama kavgalar çok olunca uçup gidiyor böyle şeyler.
      Taraftarlar fanatikçe…. yaklaşıyor olaya. Kendi sahip çıktıklarının başarısına gölge düşüldüğü bahis olunca işi farklı noktalara götürüyorlar aynı bu sayfada olduğu gibi. 🙂

  21. Bunun nesi hile anlamadım sonuçta ışıklar söndüğü anda araç harekete başlıyor gayet mantıklı bir şey? Bunlar teknolojik aletler bunun farkındasınızdır umarım?

    1. Kurallara uygun olan teknolojiler var. Uygun olmayanlar da var, çekiş kontrol sistemleri gibi. Böyle bir otomatik kalkış sistemi kurallara uymayanlara giriyor. Şimdi elimin altında 99’un sportif direktifler yönetmeliği olsaydı daha rahat gösterirdim.

      Bu arada yazıya eklemeyi unutmuşum ama FIA başkanı Max Mosley 99’da hile yapıldığını doğruladı. Ancak ellerinde %100 kanıt olmadığı için hileyi uygulayan taraf(lar) hakkında bilgi vermedi. Kuvvetle muhtemelen yazının konusu olan olaydan bahsediyor:
      http://www.gpupdate.net/en/f1-news/4043/mosley-we-know-someone-cheated-last-year/

    2. 1999 teknik direktifler yönetmeliği:
      https://www.fia.com/file/22782/download?token=0yN48RON

      Madde 9.2.2 Designs which allow specific points along the travel range of the clutch operating device to be identified by the driver or assist him to hold a position are not permitted.
      Madde 9.2.4 Designs or systems which in addition to typical inherent hydraulic and mechanical properties are designed to, or have the effect of, adjusting or otherwise influencing the amount, or rate, of engagement being demanded by the FIA ECU, are not permitted.
      Madde 9.2.5 The amount by which the clutch is engaged must be controlled solely and directly by the driver.

      Senin için araştırdım, buldum.

      1. Eyvallah kardeş eline sağlık haklısın ama Formula 1 de illegal bir sürü şey oldu şimdiye kadar ve yakalanana kadar hepside sonuna kadar kullandılar bu sistemleri burada söylenene göre haklısın ama kuraldan haberim yoktu.

        1. Öyle maalesef. Çok illegal şey var. Yazıda belirttiğim gibi bizim bildiklerimiz buzdağının görünen kısmı.

  22. Cok guzel bir yazi olmuş. Devamının gelmesini isterim.

    1. Çok teşekkürler.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir