F1’in Faturası: Takımlar Ne Kadar Harcıyor?

Geçtiğimiz yıl masrafların çok ciddi miktarda artmasıyla birlikte Caterham’ı kaybettik ve iki bağımsız takım Avrupa Birliği Komisyonuna şampiyonanın adil olmayan gelir dağılımını şikayet etti.

Lotus F1 takımı da şu an sadece Venezuelalı pilotun sponsor geliri ile ayakta duruyor ve Renault gerekli hamleyi yapmazsa tarih olacak. Sauber, Force India ve Manor’un paralı pilotlar olmadan ayakta durabilme olasılıkları çok düşük.

Red Bull’un sahibi Dietrich Mateschitz ise iki takımına motor tedariği bulmakla meşgul durumda.

Bir isim ve ana sponsora sahip olmayan McLaren ise elinde kalan son sponsorları da kaybetmeye başladı ve gidişatının sonu kestirilemiyor. Yarış takvimi bile bir kayba sahne oldu, bu yıl Almanya GP’si maddi imkansızlıklar sebebiyle yapılamadı.

Ancak hep kötü şeyler olmadı: Honda motor tedarikçisi olarak spora geri dönerken 30 yıl sonra bir Amerikan takımı daha spora giriyor. Haas F1 Ferrari ile birçok konuda ortak çalışacak.

Maddiyatın önemli olduğu her etkinlikte olduğu gibi bütçe ve performans Formula 1’de de birlikte hareket ediyor. En iyi para akışına sahip olan takımlar önlerde yer alırken harcanan paralar arkalara doğru gittikçe azalıyor.

2013’ün başından bu yana Ferrari, Red Bull, McLaren ve Williams takımları Formula 1 yönetiminden (FOM) Üreticiler Şampiyonası Bonusu (CCB) adı altında ek ödemeler almaya başladılar. Mercedes ise peşpeşe gelen şampiyonluklar sebebiyle 2016’dan sonra artan ödeme almaya başlayacak.

Spordaki 10 takımdan sekizi İngiltere temelli çalışıyor ve bu takımları maddi açıdan karşılaştırmak çok kolay.

Tüm harcamalar Euro (Ferrari/Toro Rosso), İsviçre Frankı (Sauber) ve Amerikan Doları (FOM) birimlerinden Sterlin’e dönüştürüldü ve böylece karşılaştırma kolaylığı sağlandı. Kullanılan oranlar: £1 = €1.35/SFr1.50/$1.50

 

MERCEDES
Mercedes’in F1 hareketleri iki farklı bölümden oluşuyor. Mercedes GP adlı takım ve High Performance Powertrains (HPP) adlı motor gelişim bölümü. Yarış takımının %60’ı Daimler’e, %30’u Toto Wolff’e ve %10’u Niki Lauda’ya aitken motor şirketi ise tamamen Daimler’e ait.

Geçtiğimiz yıl gelen şampiyonluktan sonra takımın çalışan sayısı ve çalışan başına düşen maaş miktarı artmış durumda. Şampiyonluk sonucunda sponsor gelirleri, FOM gelirleri ve Daimler’in yatırımı artmış durumda ve şirket her yıl düzenli olarak takıma 60 milyon sterlin yatırıyor.

Mercedes Formula 1’in en büyük harcama değerlerine sahip. Takım elde ettiği başarılarla aslında puan başına harcama bakımından en verimli takım konumunda.

Çifte şampiyon olan takım F1’in strateji grubunun bir üyesi ve üretici bonusundan (CCB) faydalanıyor. Ancak ek ödemeler 2016’dan sonra yılda 25 milyon sterlin olarak gelmeye başlayacak. Bunlar Daimler’in yatırımını mı azaltacak, yoksa takımı daha da yukarılara çıkarmak için mi kullanılacak?

Takımın motorsporları direktörü Toto Wolff: “Eğer Daimler’in açısından bakacak olursanız bu kötü değil, bunun karşılığında 3 milyar avro değerinde küresel reklam yapılmış oluyor.”

 

RED BULL
Red Bull’un İngiltere temelli takımı iki farklı şirket altında toplanıyor. Birisi araçları üreten Red Bull Technology ve ikincisi ise bu araçları yarıştıran Red Bull Racing. RBT kardeş takım Scuderia Toro Rosso’ya vites kutuları, hidrolikler ve izin verilen diğer teknolojileri tedarik ediyor. Red Bull’un harcamaları 200 milyon sterlin olarak hesaplanıyor ve küçük bir kar etmiş durumdalar.

Ancak Red Bull bu sezon sıralamada dördüncü sıraya düştü ve FOM gelirlerinde 2016 için 10 milyon sterlin daha az alacak. Bu da Sebastian Vettel’in Ferrari’ye geçmesi ve performans bonus ödemelerindeki azaltma ile kapatılabilir.

Yarış takımının hedefi ana içecek şirketine bağımlılığı azaltmak ve ürünün reklamını yapmaya devam ederken bağımsız olarak hareket edebilen bir takım oluşturmak. Ancak Adrian Newey’in etkinliğinin azalması ve belirsiz motor durumunun üzerine FOM gelirlerinin azalması da eklendi ve buna ulaşmak zor olacak.

Takım patronu Christian Horner: “Stabil bir sponsor platformunun tadını çıkarıyoruz, sıkı harcama kontrolleri de 2014’te performansımızın düşmesine rağmen İngiliz takımları arasında kar edebilen tek takımız.”

 

WILLIAMS
Williams Grand Prix Engineering Mercedes gücü ile rekabette geri döndü ve bu da tabloda kendisini gösterdi. Williams bir borsada listelenen tek Formula 1 takımı olarak özel bir yere de sahip.

Sir Frank Williams takımın %52 hissesine sahipken Amerikalı yatırımcı Brad Hollinger %10’una, Sir Patrick Head %9’una ve Toto Wolff ise %4.9’una sahip. Takım çalışanları %2.5 hisseye sahipler ve %21.6’lık hisse Frankfurt borsasında halka arz edilmiş durumda.

Sürücü kaynaklı gelirlerden uzaklaşan takım sponsorlar ve FOM gelirlerinden yararlanıyor. Unilever ve BT bunda 50/50 paya sahip ve diğer takımlara ders olacak bir sistem oluştu. Williams Advanced Engineering ise farklı bir şirket ve F1 teknolojilerinin ticari olarak uygulanmasından sorumlu.

Şef yönetici Mike O’Driscoll: “Takım çok şanslı, geçtiğimiz yıl yaptığımız tüm çalışma meyvesini verdi ve beş yıllık planımızın ortasında hedeflediğimiz ticari ortamı elde ettik.”

 

FERRARI

Ferrari tüm aracı tek bir endüstriyel fabrika içerisinde üreten tek takım olarak yegane konumda. Takım yol araçları operasyonları ile aynı binaları kullanıyor ve Gestione Sportiva’yu reklam için kullanıyor.

Bu yönetim şekli işleri karıştırıyor, iç çalışma tarzı kar ve ciro ayrımını imkansız hale getiriyor.

2015 takımın tamamen yenilenmiş yönetim yapısının ilk sezonuydu, başkan Sergio Marchionne bütçeleri artırdı ve takım patronu Maurizio Arrivabene ve dört kez dünya şampiyonu Sebastian Vettel takıma katılan üyeler oldular ve takım şampiyonada ikinci sıraya yükseldi.

Bu FOM gelirlerini artıracak ki Ferrari’nin özel konumundan dolayı hali hazırda 110 milyon sterlin geliri bulunuyor. Vettel’in de öncülü Fernando Alonso’dan ucuz olması ile birlikte Ferrari gelecekte çok daha iyi gelirlere sahip olacak.

Takım iki müşteri takımına (2016’da üç olacak) motor tedarik ediyor ve bu da masrafları düşük gösterebiliyor. Bu yüzden listede ayrı gösterildiler.

Ferrari basın ofisi: “Lütfen piyasa önündeki konumumuzu anlayışla karşılayın, maddi değerler verirken çok dikkatli olmalıyız. Bu yüzden yardımcı olamayız.”

 

McLAREN
Büyük takım geriye gitti. Daha önce zaferler ve şampiyonluklar için düzenli aday halindelerken artık McLaren’ın araçları ilk sıralama seansını geçmekte bile zorlanıyor. Bu genel olarak Honda’nın yeni motorunun performans ve dayanıklılığı ile ilgili, ancak iç sorunların da bunda yer aldıkları da inkar edilemiyor. FOM’un ödemeleri ve partnerler acımasızlar, düşük performans McLaren’ın gelirlerini etkileyecek ve sponsorların da ayrılması bunlara ekleniyor.

Ana şirket kendisini McLaren Technology Group olarak yeniden şekillendirdi ve diğer şirketlerin de etkinliklerinden gelen karlarla birlikte 30 milyon sterlin’lik bir açık oluştu. Honda takıma motor tedarikçisi ve ticari partner olarak katılmıştı ve yıllık 35 milyon sterlin katkıda bulunduğu iddia ediliyor. Motorlar ise takıma ücretsiz tedarik ediliyor. Kaynaklara göre McLaren takımın 25 milyon sterlin’lik düşüşünün telafisi için Honda’nın kapısını çalacak.

Ancak isim sponsorsuzluğunun devamı ile birlikte, McLaren uzun süredir şampiyon olamıyor ve sürücü maaşları ile birleştiğinde -ki gridin en pahalı takımı oldukları söyleniyor- Honda gerekli yardımları yapsa bile, McLaren tehlike bölgesinden uzaklaşabilecek durumda değil. Bu durum ne kadar devam edebilir?

Takımın operasyon şefi Jonathan Neale: “Bir teknoloji grubuna sahip olduğumuz için şanslıyız, bu zor zamanlarda onları kullanabiliyoruz. Ancak bu sürdürülebilir bir durum değil.”

 

SCUDERIA TORO ROSSO
Scuderia Toro Rosso takımı Red Bull’un pilotlarının yetiştiği son nokta. Takım Vettel, Daniel Ricciardo ve Daniil Kvyat’ı RBR’ye kazandırırken mevcut pilotları Max Verstappen ve Carlos Sainz Jr. önümüzdeki sezon da takımla devam edecekler.

Takım Faenza’daki fabrikasını büyütmey devam ederken Bichester (İngiltere)’daki rüzgar tünelleri de kullanılmaya devam ediyor.

STR Red Bull’dan gelen paralar ve giderek artan harici sponsorların katkılarıyla hareket ediyor. STR Red Bull’un teknoloji şirketi RBT’ten ciddi destek alıyor ve Red Bull ana takımla birebir aynı arka kısmı kullanıyor.

Red Bull’da olduğu gibi motor dayanıklılık sorunları Toro Rosso’yu da etkiledi ve takım henüz 2016 motorunu açıklamadı.

Takım patronu Franz Tost: “Genç sürücülerimizi daha fazla geliştirebilmek için tüm harcama azaltma yaklaşımlarını desteklemeye devam edeceğiz.”

 

FORCE INDIA
Force India’nın ticari portfolyosu hissedarlarının dengeli şekilde yaptıkları yatırımlar, grup şirketi destekleri, sürücü bağlantılı katkılar ve FOM gelirlerinden oluşuyor. Geçtiğimiz yıl bu yatırımların hiç artmamış olmasına rağmen takım şampiyonada bir sıra yükselerek beşinci oldu. Bu da ekibin kaynaklarını en iyi şekilde kullanması ve stabil kalabilmesi sayesinde başarılmış gibi görünüyor.

Mercedes GP ile olan teknik birliktelik ile takım şampiyon ekibin arka kısmını tamamen kullanıyor. Bu da hız ve dayanıklılık olarak kendisini gösterdi. Sektörün en iyisi olarak gösterilen Toyota’nın rüzgar tüneline geçiş de bunda etkili oldu.

Önümüzdeki yıl için de aynı sürücüler ile devam etme kararı alındı ve takımın şampiyonada üçüncülüğü hedeflemesine şaşırmamak gerekiyor.

Eş takım patronu Robert Fernley: “En büyük şey kendi rüzgar tünelimizden Toyota’nınkine geçişimiz oldu ve ayrıca üretim ile dışarıdan tedarik arasında en iyi dengeyi kurmaya çalışıyoruz.”

 

LOTUS

Lotus’un bir an önce büyük bir yatırımcı bulması gerekiyor. Eğer Renault olmazsa ise geleceği kesin görünmüyor. Takım orta grup içerisinde pek rahat bir pozisyonda değil ve FOM ek ödemelerinden de mahrum durumda.

Daha önce de küçülen takım şimdi artık bir deri bir kemik kalmış durumda ve eski haline dönmesi ve tekrar üstlere çıkması zaman alacaktır.

2014’te sekizinci bitiren takım Renault’nun performans eksikliğinden etkilenmişti. Sponsor ve FOM gelirleri düşmüş ve zaten dar bütçe iyice daralmıştı.

Mercedes motoru performans çizgisini değiştirdi, ancak ticari olarak takım hak ettiği yerden çok uzakta ve Pastor Maldonado’nun PDVSA yatırımına bel bağlamış durumda.

Şef yönetici Matthew Carter: “2013’teki büyük zararımızdan 2014’te nispeten küçük zararımız oldu. Gelişen performansımız ile birlikte şampiyonada altıncılığı ve daha da iyisini hedefliyoruz.”

 

MANOR

İflastan kurtulan takım Manor adıyla enerji girişimcisi Stephen Fitzpatrick’in desteğini aldı. Takımın kurtulmasındaki anahtar etken ise FOM’dan gelen gelirlerdi. Takım 2014’te ilk 10’a girince önümüzdeki iki yıl için yıllık 30 milyon sterlinlik bir ödemeye hak kazandı. Sürücüler ve çeşitli sponsorlar ile birlikte 2014 araçlarını bir yıl eski Ferrari motorlarıyla piste sürebildiler.

Önümüzdeki sezon takım için yeni bir yükseliş olmalı: Mercedes motorları ile birlikte takımın yönetimdeki yeniden yapılanması takımı iyi yönde etkilemeli. Hala devam etmeleri zorlu süreçlere bağlı olacak.

Başkan Graeme Lowdon: “Bu oldukça zorlu bir sezondu, ancak takımın devam ediyor olması en önemli şey.”

 

SAUBER
Sauber orta grup sularında yüzmeye devam ediyor. Takım rakipleri gibi Amerikan Doları yerine İsviçre Frankını kullanıyor ve bu da onları etkiliyor. 2014’te puan alamayıp ilk 10’a girememeleri onları FOM gelirlerinden etti.

Ancak iki iyi derecede sponsorlu sürücüye sahipler ve sonuçları da iyiye gitti. Gelecekleri parlak olmasa da yine de iyi görünüyor.

Sauber’in tasarım şaheseri fabrikası onların yükselişine yardımcı oluyor, tesislerini bütçe temin etmek için kiraya veriyorlar. Bu gelir dengesi bir sponsor takımı, sürücü katılımları ve FOM paralarıyla birleşiyor.

Takım patroniçesi Monisha Kaltenborn: “Partnerlerimizle aramızı sağlamlaştırdık ve üçüncü parti şirket bağlantılarımızı güçlendirdik. Ancak bu ortam sürekli bir mücadele gerektiriyor.”

 

MERCEDES PARASININ KARŞILIĞINI EN İYİ ALAN TAKIM

2015 Brezilya GP itibariyle hesaplanan puanlar. Bütçe motor harcamalarını içermiyor.

Her iki şampiyonada baskın olarak Mercedes puan başına 0.35 milyon sterlin harcayarak en verimli takım konumunda. Williams da az bütçeyle ciddi işler çıkarabileceğini bir kez daha kanıtladı ve sadece beşinci en yüksek bütçe ile verimlilikte ikinci sıranın sahibi oldu.

Ferrari’nin üçüncülüğü beklenen bir şey, Force India da kısıtlı kaynakları ile harika bir iş çıkarmış gibi görünüyor. Red Bull da bir kötü sezonun daha ardından beşinci sırada.

McLaren’ın pist üstü performansı ile birlikte puan başına yaptıkları harcama tavan yaptı ve şampiyon takımın neredeyse 20 katını harcamış görünüyorlar. Puansız Manor ise matematiksel olarak oranı hesaplanamasa da en kötü durumdaki takım.

Analize göre tüm takımlar 2015 sezonunda 1 milyar 395 milyon sterlin harcadılar ve ortalama olarak her takım 140 milyon sterlin harcamış.

Harcanan toplam paranın sadece %42’si FOM’dan geliyor. Geri kalanı ise diğer ticari kaynaklardan geliyor.

FOM ise şampiyon takımdan bile fazla kazanıyor ve geliri 300 milyon sterlin civarında.

 

F1’İN MOTOR PİYASASI

Şu an Formula 1’de dört motor tedarikçisi var, ancak müşterilere tedarik eden sadece ikisi, Mercedes ve Ferrari. Diğer ikisi ise kendi ana takımlarına tedarik etmeye odaklanmış durumdalar. Renault Red Bull’un iki takımına motor sağlarken Honda ise McLaren’e motor tedarik ediyor.

Her tedarikçi kendi ticari çalışma modeline sahip, Mercedes-Benz High Performance Powertrains şirketi tamamen Daimler AG’ye ait ve çeşitli grup şirketlerine araştırma projelerinde yardım ediyor. Ferrari’nin F1 operasyonları da firmanın yol araçları bölümü ile neredeyse iç içe hareket ediyor.

Viry-Chatillon’daki Renault Sport F1 geçen yılki yeniden yapılanmadan sonra kendi tedarikçileri ile birlikte özel bir çalışma sistemine sahip. Honda ise F1 programını bir Ar-Ge projesi olarak yürütüyor ve Honda’nın pazarlama bölümü tarafından finanse ediliyor.

Tüm dört motor tedarikçisi ulusal ve kurumsal çalışma sistemlerine sahipken operasyonel modelleri de çok farklı. Üreticilerin dış şirketlerden parça tedarik etme miktarları değişiyor. Ferrari motor fiyatını kendisi belirlerken Mercedes’in ücreti kendi takımı veya müşteri fark etmeksizin sabit. Renault’nun pazarlama bölümü ise motor geliri ve masraflar arasındaki açığı kapatan bölüm.

Honda McLaren’a ücretsiz motor tedarik ediyor ve takıma rakiplerine motor tedariğine izin vermeme hakkını da vermiş.

Renault’nun çekilmekle tehdit etmesi, diğer üreticilerin de bazı takımlara motor tedarik etmeye yanaşmaması sebebiyle FIA standart motor fikrini ortaya attı ve bunun olmaması için motor ücretlerinin azaltılmasını şart koştu. Görünüşe göre bu fikir F1 komisyonunda reddedildi, ancak FIA başkanı Jean Todt ve FOM yöneticisi Bernie Ecclestone’un yakın zamanda elde ettiği ek güçler sayesinde tekrar gündeme gelebilir.

 

MOTORDAN KAR EDEN ŞİRKET: MERCEDES HIGH PERFORMANCE POWERTRAINS
Mercedes’in altındaki bir şirket olan HPP Northamptonshire’da bulunuyor ve daha önce Ilmor tarafından çalıştırılıyordu. Bu şirket zamanında Mercedes’e F1 ve diğer takımlara CART/IndyCar motorları üretmişti.

Şu an patron Andy Cowell ve ana şirketle birlikte bir yandan da şirketin motor sporları direktörü Toto Wolff’e rapor veriyor.

F1, kendi takımlarıyla birlikte dört takıma motor vermesiyle şirket harcamasının %75’ini karşılıyor. İki araçlık bir takımdan istenen ücret yıllık 13 milyon sterlin.

Kaynaklara göre Mercedes’in fabrika F1 takımı gelişim parçalarında öncelikli olabilmek için kendi yan şirketine daha fazla para ödüyor, ancak bu bilgi doğrulanabilmiş değil.

Gelir dengesi ise AMG adına yapılan Ar-Ge ile Mercedes’in DTM programı için geliştirilen yeni dört silindirli motor için Daimler tarafından sağlanıyor.

HPP’den Andy Cowell: “Yöneticiler kalite, teknik mükemmellik, hız ve esnekliğe önem veriyorlar. Bunun yanında harcamaları kontrol altında tutmak da şirketin stratejileri arasında ve hedeflere ulaşmak için gerekli. Bu ölçütler karşısındaki performans ise sürekli kontrol ediliyor.”