-Bir Başka Açıdan Türkiye Yarışı-
Öncelikle daha önce “Dil Kirliliği Sorunu ve Formula 1” başlıklı yazımı okumadıysanız o yazıyı okumanızı tavsiye ediyorum. Çünkü bu yazı, onun devamı niteliğinde ve ona bir örnek olacak. “Dil Kirliliği Sorunu ve Formula 1” başlıklı yazımda bilgi ve özenti alıntısı olan kelimelerden, Türkçe karşılığı olduğu hâlde kullanılan yabancı kelimesinden örnekler vermiştim. Bu yazıyı daha anlamlı kılabilmek için bilhassa Türkiye yarışının yapıldığı bu hafta sonuna denk getirmiştim. Şimdi de 2010 Türkiye yarışının yayınını “Türk Dili” açısından inceleyip bir önceki yazımıza örnek teşkil ettirmeye çalışacağız.
Dil demek millet demektir. Türkçe demek Türk demektir. Türkçe varsa Türklük vardır. Türkçenin çekildiği yerlerden Türk kimliği de kısa zamanda çekilmek zorunda kalmıştır.
Atatürk’ün şu sözleri anlatmaya çalıştıklarımızın tamamını özetler niteliktedir: “Türk milletinin dili Türkçedir. Türk dili dünyada en güzel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun için her Türk dilini çok sever ve onu yükseltmek için çalışır. Bir de Türk dili, Türk milleti için kutsal bir hazinedir…”
Son yıllarda Türk insanının diline yüzlerce yabancı kelime sokuldu. Bunu inkâr edemeyiz. Ama asıl kaybolan dilimiz değil, insanımızın millî kimliğidir. Buna karşı tedbiri yalnız sokaklarımızı kirleten İngilizceye karşı almak yetmez, topyekun bir emperyalist saldırıyla karşı karşıya olduğumuzu bilerek her alanda karşı koymak, toplumun her kesimini öğretmek gerekir. İşte bu bağlamda bir Formula 1 taraftarı olarak işin Formula 1 ile ilgili kısmını anlatmak istiyorum.
“Formula 1 Dili” Sorunu
Her kesimden, büyük küçük her yaştan seyircisi olan spor programları izlenme oranı en yüksek olan yayınlar arasında bulunmaktadır. Bu yayınlar Türkçe açısından şu iki yönde değerlendirilebilir: İlk olarak, pek çoğunun Türkçe karşılığı olmasına rağmen “Apex, intermediate, aerodinami, final, fodepar, grid, motorhome, pist, spin, start, finish, antrenman,…” gibi yabancı terimlerin ısrarla kullanılması dikkat çekmektedir.
Türkçenin kullanımı açısından dikkat çeken bir diğer husus ise bu yayınlarda bozuk cümleler ile argo ve kahvehane ağzının kullanılmasıdır: Seyirci sayısının üç günde 120 bine vurduğu söyleniyor, on dakika içinde sağlam yağmur yağabilir (Okay Karacan, 2010 Türkiye yarışı, TRT1)
Aşağıda 2010 Türkiye yarışı TRT1 yayını boyunca Türkçe karşılığı olduğu hâlde kullanılan yabancı kelime ve kelime gruplarından en çarpıcı örnekler seçilmiştir. Parantez içinde belirtilen kelime veya kelime grubunun söylediği zamandır.
Performans (0.24)
Start (1.15) (08.25)
Kriter (1.36)
Dezavantaj (1.54)
Pist (2.26)
Pilotaj (3.05)
Tur (2.43)
Derece (2.46)
Pozisyon (3.06)
Pole pozisyon (3.41) (09.05)
Viraj (3.58)
Sektör (4.45)
Grand Prix (05.13)
Şampiyona (05.15) (09.26)
Tribün (06.12)
Podyum (06.27)
Röportaj (06.41)
Motivasyon (06.45)
Aeronidami (06.55)
Grid pozisyonu (06.57)
Formasyon (08.37)
Pilot (12.44)
Atak (12.45)
Defansif (13.11)
Avantaj (17.33)
Direktif (19.16)
Harika (19.34)
Frenaj (19.54)
Agresif (24.23)
Kombine (27.43)
Traction (31.36)
İkmal (31.41)
Hız limitörü (34.34)
Radar (44.11)
Risk (58.50)
Duble (1.13.46)
Hamle (1.14.49)
Müşkül (1.15.41)
Rapor (1.19.18)
Şanzıman (1.33.16)
Temkin (1.36.10)
Klâsik 1.39.12
Kauçuk 1.44.05
Anlatım Bozukluğu
Türkçenin kullanılışı ile ilgili olarak rastlanan bir takım yanlışlıklar da cümlelerde öğe eksikliği veya fazlalığı, gereksiz sözcük kullanımı, cümlelerin şahıs ve zaman bakımından uyumsuzluğu, noktalama işaretlerinin eksikliğinden doğan anlam bulanıklığı, cümle öğelerinin yanlış sıralanması gibi anlam ve anlatıma ait yanlışlardır. Bu türdeki yanlışlıklara 2010 Türkiye yarışı TRT1 yayınından şu örnekleri verebiliriz:
Arka kanattan arkadaki pilotları görebiliyoruz (11:23) [Okay Karacan]
Lastik değişikliği yapılacak Sebastien Buemi için (16:59) [Okay Karacan]
Hamilton Mark webber’e çok büyük fark açması için izin vermemeye çalışıyor (15:37) [Okay Karacan]
Fevkalade yakın (17.02) [Okay Karacan]
Oldukça yakın temas etmişler (18.18) [Berk]
Değiştikleri yeri tekrar geri aldılar (21.23) [Berk]
Adım adım ve dengeli şekilde hızlandığını görüyoruz (27.14) [Okay Karacan]
Olağanüstü yakın (32.17) [Okay Karacan]
Dolu benzin deposuyla kalktı otomobiller (33.14) [Okay Karacan]
FIA’dan on numara aldılar (46.02) [Okay Karacan]
Müthiş zevkli bir mücadele (49.27) [Berk]
2 dakika 5 saniye içinde dört otomobil var (49.41) [Okay Karacan]
Bayan Corina Schumacher ilk kez Türkiye’de eşiyle birlikte yarış izliyor (52.52) [Okay Karacan]
Taksim’de müthiş bir yağmur başlamış (53.04) [Okay Karacan]
Pist sıcaklığı 2,5-3 derece santigrat düştü (53.14) [Okay Karacan]
27. turu webber lider götürüyor (57.26) [Okay Karacan]
Coswort lerin mücadelesini izliyoruz. (Barrichello-Hulkenberg mücadelesi) (59.22) [Okay Karacan]
Keşke yağmur yağsa ortalık biraz daha karışsaydı, neyse ki geçti 1.50.33 [Okay Karacan]
CEMAL BAYAR
Bir yanıt yazın