Pilotlar dikkatlerin çoğunu kendine çekerler fakat Formula 1 yarışının geri kalanı bir takım sporu hatta yarışın kendisi bile. Tam olarak zamanlanmış, modern pit stop’un milimetrik kusursuz koreografisi, takımların saniyelerin önemli olduğunu lastik değişimi, yakıt ikmalinin başarılı olduğu yarış stratejilerine yardım konusunda hayati bir önem taşıyor.
Her zaman böyle değildi. 1970’lerin sonlarında pit stoplar düzensiz, uzun ve karmakarışık olmaya meğilliydi özellikle de (araç – pit arasında iletişimin olmadığı yıllarda) pilotun planlanmamış pitstop yaptığı zaman. Sportif kuralların değişmesiyle yarış boyunca yakıt ikmalinin yapılmasına izin verilmesi, araçların yakıt tanklarının boyutunun eşzamanlı sınırlandırılmasıyla modern pit stop çağına ulaşıldı.
Pit alanında aracın kontrolü aracın önünde bulunan ve ‘stop/first gear’ (‘dur/birinci vites’) yazılı uzun kolayca ayırt edilebilen bir şekilde olan çubuğu tutan ‘lollypop man’ (lolipop adam) tarafından sağlanıyor. Araç doğru pozisyonda durur ve eğer lastik değişikliği istenmişse derhal aracın önü kroki ile kaldırılır. Lastiğin değiştirilmesi sırasında üç mekaniker görev alır, birisi yüksek hızlı hava tabancasıyla somunların sökülüp tekrar yerine takılmasıyla, diğeri eski lastiğin sökülmesi bir diğeri ise yeni lastiğin takılmasıyla görevlidir. Aynı zamanda iki mekaniker de ağır yakıt teçhizatını yönetir, yakıt ikmali başlamadan önce pompa aracı doğru bir şekilde takılmak zorundadır.
Diğer mekanikerler de pit stop boyunca diğer ayarlamaları yaparlar. Downforce seviyesini arttırıp azaltmak için ön ve arka kanatların açısının değişimi gibi bazı değişiklikler çok hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilir. Diğer durumlar ise hasarlı karoserin değiştirilmesi ki burada ön burunun değiştirilmesi genel olarak uzun zaman alabilir, sık sık kırılan bileşenler çok çabuk bir şekilde değiştirilebilecek şekilde tasarlanmışlardır.
Pist üzerinde yeralan enkaz parçaları ya da döküntülerin radyatör etkinliğini tehlikeye atmamak için pit stop boyunca mekanikerler tarafından aracın hava girişlerinden çıkarıldığını sık sık görürsünüz. Bunun dışında pit stop boyunca aracın arkasında elinde motor çalıştırıcı bir makinayla hazır durumda bekleyen bir mekaniker görürsünüz. Bu mekanikerin görevi aracın motorunun beklenmeyen bir şekilde durması anında motoru tekrar çalıştırmak.
Bütün mekanikerlerin görevi bittiği ana hepsi birden geri çekilir ve ellerini havaya kaldırırlar. Burada sorumluluk ‘lolipop adam’a aittir. Aracın pitten çıkışını ve herhangi bir aracın pit alanından geçmediğini kontrol eder. Mekanikerlerin yeteneğiyle rutin bir pit stop’un süresi yedi saniyenin altında gerçekleştirilir.
Bu ne acele
Pit alanındaki iş Formula 1’deki en streslilerinden birisi. Pit stop çalışılmış bir kareografidir ve sadece en iyisi zaman karşı yarışan pilota kapsamlı bir servis sağlamak için yeteri kadar iyi olabilir. Herkes rolünü binlerce kez çalışır ve kusursuz bir çekilde görevini yerine getirmek zorundadır.
0.0 s : Araç hareketsiz bir şekilde bekler, süre başlar
0.2 s : Yüksek güçlü hava tanabcası tekerleğin ortasındaki somuna yerleştirilir
1.0 s : Hidrolik kriko aracın önünü kaldırır, manuel kriko arkada yeralır
1.5 s : Yakıt hortumu, yakıt tankının ağzına yerleştirilir; yakı ikmali yapan mekanikerin kaskının vizöründe yeralan kırmızı ışık saniyede 12 litre olan benzin akışını tanımlar
2.5 s : Tekerlekler sökülür
3.5 s : Yeni tekerlekler monte edilir, ortadaki somun sıkıştırılır
3.8 s : Krikolar sayesinde araç alçaltılır
4.3 s : Lolipop adam, pilota birinci vitese geçmesi için işaret verir
7.0 s : Yakıt ikmali yapan mekanikerin vizöründeki ışıklar yeşile döner; yakıt hortumu sökülür
7.3 s : Lolipop adam, pilota gitmesi için işaret verir
Direksiyon değişimi : 2 saniye
Lastiklerin değişimi : 3 saniye
Ön burun değişimi : 11 saniye
Sertuğ Ünal
Bir yanıt yazın